Đường tiết niệu là hệ cơ quan chịu trách nhiệm lọc máu, hình thành và bài tiết nước tiểu cũng như các chất độc, các sản phẩm của chuyển hóa ra ngoài. Viêm đường tiết niệu gây ra những biểu hiện khó chịu và đôi khi dẫn đến biến chứng nguy hiểm, nhiễm trùng huyết. Nào cùng VieMed.vn Tìm hiểu về viêm đường tiết niệu là bệnh gì? Nguyên nhân và triệu chứng ra sau và có cách đề phòng bệnh lý này là một biện pháp giữ sức khỏe cho chính mình và người thân.
Viêm đường tiết niệu là gì?
Hệ tiết niệu bao gồm các cơ quan: Hai quả thận, hai niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Thận có chức năng lọc máu và lọc các chất thải ra khỏi máu, các sản phẩm chuyển hóa đạm, chất điện giải để hình thành nước tiểu. Nước tiểu đi qua các ống lọc trong thận trở nên cô đặc dần, theo niệu quản đến dự trữ ở bàng quang. Khi bàng quang đầy, phản xạ các cơ thành bàng quang co thắt gây ra cảm giác buồn tiểu, báo hiệu chúng ta phải đi tiểu, giải phóng nước tiểu ra ngoài qua niệu đạo.
Trong điều kiện thông thường, nước tiểu là hoàn toàn vô trùng. Khi có sự hiện diện của vi khuẩn trong nước tiểu là bằng chứng của viêm đường tiết niệu, hay còn gọi là nhiễm khuẩn tiết niệu.
Nhiễm khuẩn tiết niệu có nhiều cách phân loại:
- Phân loại theo vị trí: Nhiễm trùng niệu trên (bao gồm viêm bể thận– thận cấp, viêm thận – bể thận mạn tính, viêm thận ngược chiều, áp xe thận, thận hư mủ) và nhiễm trùng niệu dưới (bao gồm viêm bàng quang, viêm niệu đạo, viêm tinh hoàn, viêm tiền liệt tuyến).
- Phân loại theo diễn biến: Nhiễm trùng niệu không biến chứng và nhiễm trùng niệu biến chứng là nhiễm trùng niệu tái phát đi tái phát lại nhiều đợt, hay gặp ở người có những bất thường về hệ tiết niệu, đặt catheter, rối loạn thần kinh bài tiết, các bệnh nhân này thường nằm trong bệnh viện.
- Phân loại theo độ tái phát: Nhiễm khuẩn niệu riêng lẻ, nhiễm khuẩn niệu tái đi tái lại, nhiễm khuẩn niệu tái phát, nhiễm khuẩn niệu tái diễn.
Triệu chứng viêm đường tiết niệu
Bệnh viêm đường tiết niệu có thể xảy ra ở cả nam và nữ, trong khi đó cấu tạo đường tiết niệu của hai giới lại khác nhau, vì thế triệu chứng của viêm đường tiết niệu ở nam và nữ cũng khác nhau.
Triệu chứng viêm đường tiết niệu ở nam giới
Nam giới khi bị viêm đường tiết niệu thường thấy những triệu chứng sau:
- Rối loạn tiểu tiện: Đây là triệu chứng đặc trưng của viêm đường tiết niệu, người bệnh thường có cảm giác buồn tiểu và muốn đi tiểu ngay. Nhưng lượng nước tiểu trong mỗi lần lại rất ít, một ngày đi khoảng 20 lần kèm theo hiện tượng đau buốt trong mỗi lần đi.
- Nước tiểu có màu bất thường: người bị viêm đường tiết niệu sẽ thấy màu sắc của nước tiểu có màu bất thường: màu vàng đục, có mủ hoặc máu, mùi nặng.
- Vùng tiết niệu ngứa ngáy, đau rát: Bệnh viêm đường tiết niệu khiến người bệnh cảm thấy ngứa ngáy, đau rát ở đường tiết niệu, đau khi xuất tinh, vì thế mà ngại gần bạn tình.
- Ngứa ngáy ở niệu đạo: dấu hiệu này thường xảy ra khi bệnh ở giai đoạn nặng. Vì thế khi thấy hiện tượng này, nam giới cần chủ động đi thăm khám ngay nếu không sẽ nguy hiểm đến sức khỏe.
- Niệu đạo sưng đỏ: dựa vào triệu chứng này, nam giới sẽ biết được mình bị viêm đường tiết niệu hay không. Nếu như có triệu chứng này thì chứng tỏ vi khuẩn đã bắt đầu xâm nhập vào đường tiết niệu khiến lỗ niệu đạo bị hẹp dần, việc đi tiểu sẽ gặp nhiều khó khăn.
- Lỗ sáo chảy mủ: dấu hiệu này nhiều khi khiến nam giới lầm tưởng bản thân bị bệnh lậu. Mủ chảy ra sẽ có màu xanh hoặc vàng, xuất hiện ở miệng sáo, đôi khi có thể lẫn máu.
Triệu chứng viêm đường tiết niệu ở nữ giới
Cũng gần giống như nam giới, triệu chứng viêm đường tiết niệu ở nữ giới bao gồm những triệu chứng sau:
- Luôn có cảm giác buồn tiểu, đi tiểu nhiều lần và tiểu liên tục
- Lượng nước tiểu ít trong mỗi lần tiểu, tiểu buốt, tiểu rắt
- Cảm giác đau rát mỗi khi đi tiểu
- Nước tiểu đục, mùi khai nồng, nhiều khi lẫn máu
- Vùng kín ngứa rát
- Đau lưng, đau vùng bụng dưới, đau khi quan hệ tình dục
Ngoài ra nữ giới bị viêm đường tiết niệu còn thấy những triệu chứng như mệt mỏi, sốt cao, ớn lạnh, buồn nôn.
>> Xem ngay: Đau Bụng Dưới Bên Phải Là Bệnh Gì? Có Nguy Hiểm Không?
Nguyên nhân gây ra viêm đường tiết niệu
Tác nhân trực tiếp dẫn đến bệnh viêm đường tiết niệu là do vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu. Vi khuẩn thường xâm nhập ngược dòng từ cơ quan sinh dục ngoài rồi lan trên thận. Mầm bệnh lây từ phân trong đại tràng vào bộ phận sinh dục ngoài gây viêm niệu đạo, bàng quang rồi dần dần viêm lan lên các cơ quan phía trên.
Có đến 90% trường hợp mắc bệnh do vi khuẩn đường ruột E.coli gây ra bởi nó có khả năng xâm nhập trực tiếp vào đường tiết niệu ( đi từ phân trong đại trang vào hệ tiết niệu ), hoặc qua sinh hoạt tình dục, phẫu thuật nội soi, các dụng cụ đặt xông dẫn lưu,…Ngoài vi khuẩn E.coli còn có một số vi khuẩn khác gây viêm nhiễm đường tiết niệu như Klebsiella, Proteus, Staphylococcus Saprophyticus,… Đa phần là những vi khuẩn đường ruột, ký sinh trong ruột già trẻ nhỏ, số ít do virus hoặc nấm gây ra.
Các nguyên nhân tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển dẫn tới viêm đường tiết niệu có thể nói đến:
-
Người có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường, ứ trệ nước tiểu do u, phì đại tuyến tiền liệt, hệ miễn dịch bị suy giảm, già yếu,… Rất dễ tái phát bệnh viêm đường tiết niệu nếu không điều trị dứt điểm
-
Viêm đường tiết niệu xảy ra do nóng trong người, rát, buốt mỗi khi đi tiểu, những đối tượng này thường hay bị tái phát khi thời tiết vào hè
-
Người thường xuyên ăn đồ cay nóng, sử dụng rượu, bia, các chất kích thích gây tích tụ nhiều chất độc khi thực hiện bài tiết
-
Mặc quần áo bó sát, đặc biệt là nam giới có thể gây khó chịu vùng niệu đạo
-
Quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su có thể gây lây nhiễm viêm đường tiết niệu từ bạn tình đang mắc bệnh. Hay quan hệ thô bạo gây tổn thương niệu đạo dẫn đến vi khuẩn dễ xâm nhập
-
Vệ sinh vùng kín không sạch sẽ cũng là yếu tố thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm
Bệnh viêm đường tiết niệu có nguy hiểm không?
Bệnh viêm đường tiết niệu có nguy hiểm không? Là điều mà nhiều người bệnh đang cảm thấy băn khoăn và lo lắng. Theo chia sẻ của các bác sĩ tại Phòng Khám Đa Khoa Thủ Đô cho biết: bệnh viêm đường tiết niệu nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì sẽ không gây ảnh hưởng gì tới sức khỏe. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan không đi điều trị, bệnh kéo dài sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính. Khi này thì bệnh có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:
• Tổn thương đường tiết niệu: Lúc này viêm đường tiết niệu chảy mủ và máu lẫn trong nước tiểu, những vùng niêm mạc này bị tổn thương nặng nề.
• Ảnh hưởng đến chức năng sinh sản: Đường tiết niệu là bộ phận nằm cạnh cơ quan sinh sản nhất. Vì thế nếu để lâu không điều trị, vi khuẩn sẽ di chuyển đến nhiều vị trí xung quanh, tắc buồng trứng ở chị em, ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới. Từ đó gây nên bệnh vô sinh, hiếm muộn, khó có con và nhiều bệnh phụ khoa khác.
• Gây suy thận: Trong trường bệnh tiến triển nặng, những vi khuẩn gây bệnh có khả năng tấn công ngược lại lên trên, theo đường niệu đạo và tiến vào thận. Chúng phá hủy cơ cấu tổ chức, khả năng hoạt động và suy giảm chức năng của thận.
• Nhiễm trùng thận: Trong quá trình vi khuẩn di chuyển ngược lại lên trên, chúng sẽ gây tổn thương toàn bộ hệ thống của thận, gây tổn thương và sung huyết những vùng niêm mạc. Đặc biệt, nếu nguyên nhân gây bệnh là do sỏi thận thì vi khuẩn còn có thể tạo thành ổ viêm ở vùng có hòn sỏi.
• Nhiễm trùng máu: Biến chứng nguy hiểm nhất nếu như nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát đi tái phát lại nhiều lần chính là vi khuẩn đi vào máu làm làm nhiễm trùng toàn thân. Chúng lan truyền đến toàn bộ cơ thể gây sốt cao, ớn lạnh, tim đập nhanh và ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển của bé: Phụ nữ khi mang thai bị nhiễm khuẩn tiết niệu không sớm được điều trị tự nhiên có thể sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của bé. Thậm chí. Nguy hiểm nhất là chết lưu, sinh non, nhiễm trùng nước ối, gây dị tật,….
• Làm hẹp niệu đạo: Viêm đường tiết niệu ở nam giới gây hẹp lỗ niệu đạo. Như vậy khi đi vệ sinh hay xuất tinh sẽ tạo ra những cơn đau đớn vô cùng.
• Suy giảm tình dục: Nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở cả nam và nữ đều ảnh hưởng đến khả năng sinh dục. Nữ đau bụng dưới, nam khó cương dương và khó xuất tinh. Cả hai đối tượng đều giảm dần ham muốn tình dục khi mắc bệnh.
> Rối Loạn Tiền Đình Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa Trị
Cách điều trị viêm đường tiết niệu
Cho dù xuất phát từ nguyên nhân gây bệnh mà Tây y và Đông y sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau:
Điều trị bằng Đông y
Phương pháp chữa bệnh bằng Đông y lại chú trọng vào điều trị bệnh từ gốc. Trong bài thuốc Đông y có nhiều thành phần. Bên cạnh những vị thuốc có công dụng diệt khuẩn, lợi tiểu, “xả” sạch vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu thì còn có những vị thuốc có công dụng bổ thận, dưỡng âm, bồi bổ khí huyết,….
Điều trị bằng Tây y:
Tây Y chú trọng diệt khuẩn bằng thuốc kháng sinh. Kháng sinh trị bệnh này cần phải được dùng đúng và đủ liều theo phác đồ điều trị, kết hợp với vệ sinh đúng cách để tránh tình trạng vi khuẩn không diệt được hết và sẽ tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi
Kháng sinh có tác dụng khá nhanh. Tuy nhiên, bệnh rất dễ quay trở lại sau một thời gian ngắn, khi đó người bệnh thường phải điều trị bằng kháng sinh liều cao hơn để diệt khuẩn. Việc sử dùng khàng sinh nhiều lần sẽ khiến người bệnh mệt mỏi, nhờn thuốc.
Mách bạn cách phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu hiệu quả
Một vài thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt có thể giúp giảm thiểu nguy cơ phát sinh nhiễm trùng đường tiểu, chẳng hạn như:
- Uống nhiều nước và đi tiểu thường xuyên, tuyệt đối không nhịn tiểu
- Tránh dùng bia, rượu hay thức uống chứa nhiều caffeine có khả năng kích thích bàng quang
- Dùng khăn sạch để lau từ trước ra sau sau khi đi tiểu
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ
- Tắm bằng vòi hoa sen, hạn chế tắm bồn
- Cân nhắc kỹ lưỡng khi chọn mua băng vệ sinh hoặc cốc nguyệt san
- Tránh dùng nước hoa lên bộ phận sinh dục
- Ưu tiên chọn đồ lót làm bằng vải cotton thoáng mát
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Nếu còn thắc mắc vấn đề gì trong bài viết trên, vui lòng để lại phản hồi bên dưới. Đội ngũ VieMed.vn sẽ tích cực trả lời những phản hồi của các bạn. Chúc các bạn thành công.
