Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm: Chi tiết chức năng phục hồi

Thoát vị đĩa đệm là hệ quả của công đoạn thoái hóa sinh học (ảnh hưởng của tuổi tác) và thoái hóa bệnh lý (chấn thương, rối loạn chuyển hóa, thói quen sinh hoạt,…) Khi nhân nhày bị thoái hóa kèm theo vòng sụn xơ bị thay đổi sẽ làm đĩa đệm mất đàn hồi , dưới tác động cơ học làm đĩa đệm thoát ra ngoài gây thoát vị đĩa đệm

1.1. Tuổi tác

Tuổi càng lên cao đĩa đệm càng suy yếu và thoái hóa dần . Lúc này, đĩa đệm có xu thế giảm độ đàn hồi, kém dẻo dai nên dễ bị thương tổn khi có tác động cơ học (mang vác nặng, chấn thương,…).

1.2. Chấn thương

Đĩa đệm là bộ phận phân tán lực và nâng đỡ trọng lượng cơ thể. Khi có ảnh hưởng cơ học mạnh, bao xơ có thể bị nứt, rách khiến nhân nhầy thoát ra bên ngoài. Các chấn Thương thường gặp như mang vác nặng, té ngã, có lực tác động mạnh lên cột sống. Chấn thương có thể khiến đĩa đệm bị tổn thương, suy yếu và gây nứt rách bao xơ.

1.3. Thói quen sinh hoạt, làm việc

Thoát vị đĩa đệm cũng có thể do thói quen sinh hoạt và làm việc vận động thiếu khoa học. Những động tác sai tư thế trong sinh hoạt thường nhật. Các thói quen này đều giúp tăng áp lực lên cột sống khiến đĩa đệm bị đè nén, xơ hóa và giảm dần độ đàn hồi gây thoát vị đĩa đệm và các bệnh lý cột sống khác.

1.4. Các bệnh xương khớp

Một số bệnh lý như: Viêm khớp dạng thấp, lao cột sống, thoái hóa cột sống, tiểu đường, gút, gai đôi cột sống, loãng xương,…cũng tác động làm thoái hóa đĩa đệm và gây thoát vị đĩa đệm. Các bệnh lý này có thể khiến cấu trúc cột sống mất cân bằng, làm tăng sức ép lên đĩa đệm khi vận động và gây hư tổn, thoái hóa đơn vị này..

1.5. Một vài nguyên nhân khác :

• Cấu trúc cột sống bất thường
• Thừa cân béo phì
• Thói quen ít vận động
• Thiếu hụt vi chất dinh dưỡng – quan trọng là canxi, vitamin D và Omega 3
• Uống quá nhiều rượu bia, hút thuốc lá

5. Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm gồm những hình thức nào?

Vật lý trị liệu là một nhánh của y học phục hồi công dụng, hỗ trợ bệnh nhân duy trì, phục hồi, nâng cấp chức năng hoạt động của các cơ quan. Tùy thuộc theo tình trạng và nguyên nhân gây bệnh, bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm sẽ được chỉ định các phương pháp vật lý trị liệu phù hợp. Phổ biến nhất vào thời điểm hiện tại là các phương pháp sau:

5.1. Kéo giãn giảm áp cột sống bằng máy

Tác dụng của phương pháp này là tạo ra sức ép âm ngay trong lòng đĩa đệm nhằm giải nén, giúp nhân nhầy đĩa đệm dịch chuyển về vị trí tự nhiên ban đầu. Phòng khám ACC hiện đang sử dụng máy DTS thế hệ mới nhất để mang đến hiệu quả cao nhất trong điều trị.

5.2. Những phương pháp điện trị liệu

• Sóng ngắn: Phương pháp này sẽ giúp tăng cường tuần hoàn trong các mô sâu, từ đấy gia tăng dinh dưỡng đến các vùng tổn thương, loại bỏ kháng thể viêm.
• Siêu âm: có công dụng làm màng tế bào rung lên, tăng cường hoạt động màng, thúc đẩy tuần hoàn và dinh dưỡng cục bộ, giúp giảm viêm, giảm đau.
• Kích thích xung điện: Phương pháp vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm này được dùng khi người bệnh bị đau cấp tính với các cơ đang co thắt. Dòng điện có tác dụng ức chế dây dẫn truyền thần kinh lên não, giảm cơn đau rất nhanh.
• Tia Laser cường độ cao: có công dụng giảm đau, tê và kích thích quá trình tái tạo mô.

5.3. Vận động trị liệu

Các bài vận động được thiết kế để khôi phục lại sự cân bằng cho hệ xương khớp bị phá vỡ do những tư thế xấu và thói quen sinh hoạt không khoa học của bệnh nhân. Tùy thuộc theo tình trang bệnh, sẽ có các bài tập riêng nhằm kéo giãn các cơ bị co rút, tăng cường tập mạnh cho các cơ bị yếu.

5.4. Nhiệt trị liệu

Trị liệu bằng nhiệt bao gồm hai loại là nhiệt nóng và nhiệt lạnh. Với trị liệu nóng sẽ giúp hỗ trợ làm giãn mạch, giải trí cơ, tăng tuần hoàn máu, giúp giảm đau. Còn với phương pháp trị liệu lạnh sẽ giúp co mạch, giảm năng lực dẫn truyền của dây thần kinh, giảm phù nề, giảm sưng viêm và giảm đau (đặt biệt là đau cấp)…

5.5. Trị liệu bằng nước

Dùng nước để tác động lên các bề mặt cơ thể, giúp kích thích các thụ cảm thần kinh, tăng tuần hoàn máu đến vị trí tổn thương. Hơn nữa, liệu pháp ngâm nước nóng – lạnh xen kẽ còn hỗ trợ giảm đau, giảm nhức mỏi khá tốt.

6. Các bài tập vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm hiệu quả

Phía dưới là những bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện và phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm lưng và cổ:

6.1. Bài tập vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm lưng

Bài tập 1:

Chuẩn bị: 1 con lăn.

Thực hiện:

• Đặt trục lăn ở dưới phần lưng trên, di chuyển lưng lên và xuống.
• Dừng lại và giữ để căng cơ phần cổ và lưng.
• Giữ trong vòng 30 giây.

Bài tập 2:

Chuẩn bị: 1 quả bóng tập.

Thực hiện:

• Để chân lên bóng và điều chỉnh tư thế để tạo thành đường thẳng từ đầu đến mũi chân.
• Quan tâm giữ thăng bằng vùng hông chậu.
• Giữ trong vòng 5 giây và lặp lại 10 lần.

Bài tập 3:

Chuẩn bị: 1 dây đàn hồi

Thực hiện:

• Cột cố định dây tập vào một vị trí. Sử dụng tay kéo dây về 1 bên.
• Lưu ý tay để thẳng phía trước, song song mặt đất và không di chuyển hông. Không cần kéo quá xa, miễn sao cảm nhận phần cơ eo được kéo căng.
• Giữ 5 giây và thực hiện động tác 10 lần

6.2. Bài tập vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm cổ

Bài tập 1:

• Ngồi thẳng lưng, thả lỏng vai.
• Nghiêng đầu qua phải/trái sao cho vùng tai gần chạm vai.
• Giữ động tác 15 – 30 giây và đổi bên.
• Thực hiện 3 lần/ ngày.

Bài tập 2:

• Nhẹ nhàng xoay cổ sang 2 bên sao cho hướng cằm song song với vai.
• Giữ tư thế từ 15 – 30 giây rồi đổi bên.
• Lặp lại động tác 3 lần/ngày.

Bài tập 3:

• Hai tay giơ cao qua đầu, giữ cánh tay thẳng, hít vào
• Giữ tư thế trong 15 -30 giây rồi hạ xuống, thở ra
• Lặp lại bài tập 3 lần/ngày