Tác Hại Của Thuốc Lá giết chết hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm Theo báo cáo của tổ chức y tế thế giới (WHO). Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong dù không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động. Cùng VieMed.vn tìm hiểu nhé.
Tại sao hút thuốc lá rất có hại?
Hút thuốc lá là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp. Theo đánh giá của hội đồng các chuyên gia y tế công cộng được WHO triệu tập vào ngày 29 tháng 4 năm 2020 cho thấy những người hút thuốc có nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe do COVID-19 cao hơn so với những người không hút thuốc.
Có hơn 5.000 thành phần hóa học được tìm thấy trong khói thuốc lá và hàng trăm thành phần trong số đó gây hại đến sức khỏe con người. Một số chất chủ yếu sau có trong khói thuốc:
- 1,3-Butadiene là một hóa chất được dùng để sản xuất cao su. Nó được xem là một hóa chất gây ung thư và có thể gây ra một số bệnh ung thư máu.
- Arsenic được dùng để bảo quản gỗ. Một số hợp chất arsenic có liên quan đến ung thư phổi, da, gan và bàng quang.
- Benzene được dùng để sản xuất các hóa chất khác. Nó có thể gây ung thư, đặc biệt là bệnh bạch cầu ở người.
- Cadmium là kim loại được dùng để sản xuất pin. Cadmium và hợp chất cadmium có thể gây ung thư phổi và có liên quan đến ung thư thận và tuyến tiền liệt.
- Chromium VI được dùng để chế tạo kim loại hợp kim, sơn và thuốc nhuộm. Các hợp chất Chromium VI gây ung thư phổi và có liên quan đến ung thư mũi và xoang mũi.
- Formaldehyde được dùng để sản xuất các hóa chất khác và nhựa. Nó còn được dùng như một chất bảo quản. Formaldehyde gây bệnh bạch cầu và ung thư ở các mô hô hấp.
- Polonium-210 là một nguyên tố phóng xạ đã được chứng minh là gây ung thư ở động vật.
- Tar được tạo ra từ một số hóa chất có trong khói thuốc lá. Nó để lại dư lượng màu nâu, dính trên phổi, răng và mô.
Hút thuốc ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?
Hút thuốc lá có thể gây ung thư với mọi cơ quan trong cơ thể của bạn: phổi, bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy, dạ dày.
Hút thuốc cũng gây ra: Bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi như khí phế thũng và viêm phế quản.
Người hút thuốc có nhiều nguy cơ:
- Mắc bệnh lao.
- Mắc bệnh cảm và cúm.
- Vàng răng, các bệnh về lợi (nướu) và sâu răng.
- Phát triển nhiều nếp nhăn.
- Mắc bệnh loãng xương.
- Khó thụ thai.
- Mắc bệnh đục thủy tinh thể.
- Mắc bệnh bất lực
- Mắc bệnh tiểu đường
Điều gì làm cho thuốc lá trở nên độc hại và nguy hiểm
Có hơn 5.000 thành phần hóa học được tìm thấy trong khói thuốc lá và hàng trăm thành phần trong số đó gây hại đến sức khỏe con người.
Ví dụ như:
- 1,3-Butadiene là một hóa chất được dùng để sản xuất cao su. Nó được xem là một hóa chất gây ung thư và có thể gây ra một số bệnh ung thư máu;
- Arsenic được dùng để bảo quản gỗ. Một số hợp chất arsenic có liên quan đến ung thư phổi, da, gan và bàng quang;
- Benzene được dùng để sản xuất các hóa chất khác. Nó có thể gây ung thư, đặc biệt là bệnh bạch cầu ở người;
- Cadmium là kim loại được dùng để sản xuất pin. Cadmium và hợp chất cadmium có thể gây ung thư phổi và có liên quan đến ung thư thận và tuyến tiền liệt;
- Chromium VI được dùng để chế tạo kim loại hợp kim, sơn và thuốc nhuộm. Các hợp chất Chromium VI gây ung thư phổi và có liên quan đến ung thư mũi và xoang mũi;
- Formaldehyde được dùng để sản xuất các hóa chất khác và nhựa. Nó còn được dùng như một chất bảo quản. Formaldehyde gây bệnh bạch cầu và ung thư ở các mô hô hấp;
- Polonium-210 là một nguyên tố phóng xạ đã được chứng minh là gây ung thư ở động vật;
- Tar được tạo ra từ một số hóa chất có trong khói thuốc lá. Nó để lại dư lượng màu nâu, dính trên phổi, răng và móng tay.
Những tác hại của thuốc lá
Gây tổn thương da
Những người nghiện thuốc lá sẽ khiến da hấp thụ oxy và chất dinh dưỡng kém. Vì vậy, da của một số người hút thuốc thường nhợt nhạt, trong khi màu da của những người khác lại phát triển không đồng đều. Những thay đổi này có thể bắt đầu ở tuổi trẻ. Theo bác sĩ da liễu Jonette Keri, MD, thuộc Đại học Miami Miller School of Medicine: “Ở những người trẻ không hút thuốc, chúng ta không thấy hiện tượng thay đổi ở da, nhưng ở những người hút thuốc điều này phát triển nhanh hơn”.
Răng và nướu bị tổn thương
Hiện tượng răng vàng là một trong những ảnh hưởng rõ rệt nhất của hút thuốc lá thường xuyên. Tuy nhiên, những thiệt hại này không dừng lại ở đó. Những người hút thuốc lá thường xuyên có xu hướng bị các bệnh về nướu, hơi thở có mùi hôi và các vấn đề vệ sinh răng miệng khác. Hút thuốc lá tăng gấp hai lần ngu cơ hỏng răng so với những người không hút thuốc.
Ảnh hưởng tim
Hút thuốc lá ảnh hưởng gần như mọi cơ quan trong cơ thể bao gồm cả tim. Theo thời gian, những người hút thuốc lá, các động mạch mang máu đến tim bị thu hẹp. Hút thuốc cũng làm tăng huyết áp, dễ dàng hình thành các cục máu đông. Những yếu tố này làm tăng nguy cơ của các cơn đau tim. Ngoài ra, lưu lượng máu giảm ở những người đàn ông hút thuốc có thể dẫn tới rối loạn chức năng cương dương.
Ung thư phổi
Ung thư phổi là kẻ giết người thầm lặng, cứ 10 người chết vì ung thư phổi có tới 9 người chết do hút thuốc lá.
Ung thư
Một trong những tác hại nguy hiểm nhất của thuốc lá là tăng nguy cơ bị ung thư phổi. Các hóa chất trong khói thuốc lá có thể gây tổn thương tế bào trong phổi và những tế bào bị thương tổn này có thể trở thành tế bào ung thư. Nguy cơ bị ung thư phổi liên quan đến số lượng thuốc hút và thời gian hút thuốc.
Một công trình nghiên cứu vào năm 2011 cho thấy trên 80% ung thư phổi tại Anh Quốc trong năm 2010 là do hút thuốc. Hiện nay, những người hút thuốc tử vong vì ung thư phổi cao gấp 15 lần so với người không hút thuốc. Ngưng hút thuốc làm giảm nguy cơ bị ung thư phổi rất cao.
Hút thuốc không chỉ gây ra ung thư phổi mà còn có thể dẫn đến những loại ung thư khác như ung thư miệng, môi, yết hầu, bàng quang, thận, dạ dày, gan, vú và cổ tử cung.
Bệnh tim mạch
Hút thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch và đột quỵ. Những người hút thuốc lá thì nguy cơ bị cơn đau tim cao gấp đôi so với người không hề hút.
Hút thuốc gây tổn thương thành mạch máu. Một vài chất có trong thuốc lá giúp cho cholesterol “xấu” ở trong máu bám vào thành mạch. Điều này dẫn đến sự hình thành mảng xơ vữa, làm hẹp và gây tắc nghẽn mạch máu. Hẹp lòng mạch máu đưa đến cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim hay đột quỵ.
Hơn nữa:
– Oxyd carbon có trong khói thuốc làm giảm nồng độ oxy trong máu, vì vậy tim phải đập nhanh hơn để có đủ oxy cung cấp cho cơ thể.
– Nicotin kích thích cơ thể sản sinh ra adrenalin và chất này làm cho tim đập nhanh hơn. Điều đó khiến cho huyết áp tăng lên và làm tăng gánh nặng cho tim.
Bỏ hút thuốc làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Lão hóa
Người hút thuốc trông có vẻ già hơn người không hút.Sở dĩ thấy già hơn bởi vì thuốc lá làm thay đổi da, răng và tóc. Chảng hạn như thiếu oxy và các chất dinh dưỡng làm cho da bị tổn thương các chất collagen và elastin, khiến cho da bị nhão và trổ đồi mồi.
Mất thị lực
Người hút thuốc có nguy cơ cao về vấn đề thị lực khi lớn tuổi. Thực vậy, hút thuốc làm tăng gấp đôi nguy cơ bị mất thị lực. Hút thuốc làm tổn thương tế bào võng mô và làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa võng mô do tuổi tác. Hút thuốc còn gây ra chứng đục thủy tinh thể.
Bệnh răng miệng
Răng ố vàng là hậu quả của khói thuốc nhưng tổn thương răng không dừng lại ở đó. Người hút thuốc còn mắc bệnh cao răng và có hơi thở hôi thường xuyên so với người không hút.
Hen suyễn
Khi hít khói thuốc thì khói kích thích những chất đọng trong niêm mạc của khí quản. Các chất này có thể phát khởi cơn hen ác tính ở người bị hen. Vấn đề này càng trở nên phức tạp hơn bởi vì hút thuốc có thể dẫn đến tổn hại đường hô hấp và như vậy cản trở hiệu quả của thuốc chữa hen (khí dung).
Loãng xương
Những người hút thuốc có thể dẫn đến tình trạng xương dễ gãy, một chứng bệnh được gọi là loãng xương. Nguyên nhân là do khói thuốc có một tác dụng độc hại trên xương bằng cách cản trở sự tạo tế bào xương. Chất độc này còn gây rối loạn về hoc-môn như oestrogen mà xương cần để duy trì sự chắc khỏe của xương.
Bất lực (Rối loạn cường dương)
Hút thuốc làm tăng nguy cơ bị bất lực ở nam giới bởi vì tác động đến lượng máu cần thiết cung cấp để làm dãn dương vật trong sự cường dương.
Một công trình nghiên cứu trên 2.000 người đàn ông ở Mỹ trong độ tuổi từ 40 – 79 cho thấy những người hút thuốc lá hầu như đều bị rối loạn cường dương.
Mãn kinh sớm
Một công trình nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa phụ nữ hút thuốc và tình trạng mãn kinh sớm. Theo khảo sát cho thấy những người này mãn kinh sớm 1 năm so với bình thường.
Hút thuốc thụ động
Hút thuốc thụ động cũng gây tác hại cho mọi người, đặc biệt cho em bé và trẻ em. Những đối tượng này có nguy cơ cao về nhiễm trùng đường hô hấp, bị hen suyễn, ho dai dẳng và viêm tai giữa. Theo thống kê, hàng năm trên thế giới có khoảng 600.000 người tử vong do hút thuốc thụ động.
Răng ố vàng: khói thuốc lá làm hỏng vẻ ngoài của bạn bằng cách mang đến cho bạn một hàm răng vàng và xỉn. Và nếu tiếp tục hút thuốc, bạn có thể chẳng còn chiếc răng nào nữa.
Bọng mắt xấu xí: lượng nicotine bạn hít vào sẽ khiến bạn mất ngủ, tạo nên những bọng mắt to.
Da chảy xệ và xuất hiện nếp nhăn: các hóa chất trong khói thuốc phá hủy collagen và elastin – hai thành phần giúp da săn chắc và đàn hồi, khiến da bị chảy xệ và hình thành nếp nhăn.
Nếp nhăn quanh mắt: khói của những điếu thuốc đang cháy và việc nheo mắt để tránh khói thuốc là nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của các nếp nhăn quanh mắt; ngoài ra, khói thuốc còn làm tổn thương cấu trúc da và các mạch máu xung quanh mắt do nó chứa nhiều chất độc hại.
Nếp nhăn quanh môi: khi hút thuốc, các cơ quanh môi được vận dụng để phục vụ động tác hút, dần dần mất đi tính đàn hồi và tạo thành các nếp nhăn.
Da tróc vảy: hút thuốc làm da tróc vảy và tăng nguy cơ mắc bệnh vảy nến. Điều này chắc chắn làm bạn trở nên xấu xí.
Xuất hiện đốm đồi mồi: người hút thuốc rất dễ xuất hiện các đốm đồi mồi, những nốt nâu và đen có kích thước to nhỏ không đều xuất hiện phổ biến trên mặt và tay – dấu hiệu của sự lão hóa.
Rụng tóc: hút thuốc lá làm gia tăng quá trình rụng tóc ở cả nam lẫn nữ, trong đó nicotine và các hóa chất khác đi vào động mạch, làm tắc nghẽn các động mạch dẫn máu và cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể, vì vậy cũng ngăn chặn sự truyền tải chất dinh dưỡng lên đầu.
Hút thuốc lá gây ung thư phổi như thế nào
Người hút thuốc lá thường bài tiết nhiều đờm hơn người không hút thuốc và khả năng đưa đờm ra khỏi đường hô hấp cũng kém hơn do hệ thống lông chuyển ở người hút thuốc bị liệt hoặc thậm chí đã bị phá hủy. Bên cạnh đó, khói thuốc làm thay đổi cấu trúc các tuyến tiết nhầy cũng như thành phần của chất nhầy.
Đôi khi, các tuyến tiết nhầy bị tắc, làm giảm khả năng bài tiết đờm của người hút thuốc. Hậu quả chính là chất nhầy bị nhiễm nhiều chất độc hại từ khói thuốc, bị giữ lại trong phổi và cản trở sự lưu thông trao đổi không khí.
Hút thuốc cũng gây tăng tính đáp ứng đường thở. Do ảnh hưởng của các chất độc hại có trong khói thuốc lá, đường thở dễ bị co thắt, luồng khí hít vào và thở ra bị cản trở, tạo các tiếng ran rít, ran ngáy khi thở và có thể gây khó thở. Những người hút thuốc dễ bị nhiễm virus, vi khuẩn, dễ mắc lao phổi, bệnh phổi mạn tính, đặc biệt là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Trên thực tế, bệnh ung thư phổi nếu được phát hiện sớm thì cơ hội kéo dài cuộc sống trên 5 năm hay thậm chí chữa khỏi được là rất cao. Tuy nhiên, hiện ở Việt Nam, ung thư phổi vẫn là căn bệnh có tỷ lệ tử vong hàng đầu vì thường được phát hiện muộn. Vì vậy, phát hiện sớm ung thư phổi đóng vai trò rất quan trọng.
Tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động có nguy hiểm không?
Người hút thuốc không phải là người duy nhất bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá. Khói và hơi thuốc lá là mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với sức khỏe của người không hút thuốc, đặc biệt là trẻ em. Người không hút thuốc bị cao huyết áp hoặc cholesterol trong máu cao thậm chí có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn khi hít khói thuốc lá.
Hút thuốc thụ động góp phần gây ra hàng ngàn ca tử vong sớm do bệnh tim và ung thư phổi. Các nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc bệnh tim ở những người hít khói thuốc lá tại nhà hoặc nơi làm việc cao hơn khoảng 25-30%. Hút thuốc thụ động còn thúc đẩy bệnh tật. Trẻ em sinh ra từ người hút thuốc có nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn trẻ em sinh ra từ người không hút thuốc.
Các nguy hại của việc hút thuốc lá trong khi mang thai là gì?
- Em bé của bạn có thể quá nhỏ khi được sinh ra. Khói thuốc làm chậm sự phát triển của em bé trước khi sinh.
- Em bé của bạn có thể được sinh ra quá sớm (sinh non). Trẻ sinh non thường có vấn đề về sức khỏe.
- Hút thuốc có thể gây tổn hại tới sự phát triển phổi và não của em bé.
- Hút thuốc làm tăng nguy cơ em bé bị dị tật bẩm sinh.
