Thoát vị đĩa đệm lưng biểu hiện ở cơn đau ngang thắt lưng và đau liên sườn, cơn đau có thể chạy dọc vùng mông lan xuống chân, gây tê bì chân hoặc đau kéo căng cơ chân khi cúi, ngửa… Triệu chứng bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống lưng khiến người bệnh phải nằm ở một tư thế để giảm cảm xúc đau nhức do bệnh lệch đĩa đệm gây nên.
1. Nguyên nhân bệnh Thoát vị đĩa đệm
Một vài lý do thoát vị đĩa đệm chính mà một người có thể gặp phải như sau:
- Do thực hiện những công việc, vận động, lao động quá sức hoặc sai tư thế, dẫn đến đĩa đệm và cột sống bị tổn thương
- Do tuổi tác: là lý do mà đa số các bệnh nhân gặp phải. Khi công đoạn lão hóa diễn ra, đĩa đệm và cột sống bị mất nước, thoái hóa xơ cứng và rất đơn giản bị tổn thương
- Do chấn thương ở vùng lưng
- Các bệnh lý bẩm sinh như hoặc mắc phải ở vùng cột sống như gù vẹo, thoái hóa cột sống…
- Yếu tố di truyền
Ngoài ra, có một số yếu tố rủi ro của bệnh thoát vị đĩa đệm như:
- Cân nặng của cơ thể: cân nặng của cơ thể càng lớn, gánh nặng cho những đĩa đệm cột sống càng cao, đặc biệt là ở khu vực thắt lưng
- Nghề nghiệp: các đối tượng lao động chân tay, mang vác nặng, sai tư thế đều có nguy cơ cao mắc thoát vị đĩa đệm
2. Những phương pháp chẩn đoán hình ảnh
2.1. X-quang thường quy
Đối với X-quang cột sống chụp trên hai tử thế thẳng và nghiêng thấy được tam chứng Barr:
+ Lệch vẹo cột sống trên phim thẳng.
+ Giảm chiều cao gian đốt sống.
+ Giảm ưỡn cột sống ở phim nghiêng.
Vì đĩa đệm là tổ chức không cản quang nên không thấy được hình ảnh trực tiếp, chỉ có thể nhận xét gián tiếp thông qua sự thay đổi của khe gian đốt sống, các đốt sống kế cận và đường cong cột sống.
2.2. Chụp bao rễ thần kinh:
Sử dụng thuốc cản quang bơm vào khoang dưới nhện của tủy sống, chụp phim hai tư thế thẳng – nghiêng và chếch ¾ phải, trái. Trên phim thẳng thấy hình ảnh cắt cụt rễ thần kinh, ấn lõm cột thuốc cản quang, (có thể có hình đồng hồ cát), gián đoạn cột thuốc hoặc cắt cụt hoàn toàn cột thuốc cản quang. Đây chính là phương pháp cho hình ảnh gián tiếp của thoát vị đĩa đệm bằng hình ảnh hẹp ống sống, lỗ tiếp hợp song không cho được hình ảnh trực tiếp của đĩa đệm nên không phân biệt được chèn ép do các lý do khác. Hiện nay với sự ra đời của chụp cộng hưởng từ khiến cho chụp bao rễ thần kinh ít được áp dụng.
2.3. Chụp cắt lớp vi tính:
Có giá trị trong các trường hợp thoát vị đĩa đệm có thoái hóa xương như vôi hóa dây chằng dọc sau, dày dây chằng vàng và mỏ xương. Thế nhưng cắt lớp vi tính lại hạn chế trong đánh giá cấu trúc đĩa đệm, cấp độ thoát vị.
2.4. Chụp cộng hưởng từ (MRI)
Trên ảnh cộng hưởng từ tổ chức có nhiều nước bị giảm tín hiệu trên ảnh T1 và tăng tín hiệu trên ảnh T2. Đĩa đệm bình thường có ranh giới rõ, giảm tín hiệu trên T1 và tăng tín hiệu trên T2 do có nhiều nước. Các đĩa đệm thoái hóa do không có nước nên trên T2 tín hiệu không tăng so sánh với các đĩa đệm khác. Khối đĩa đệm thoát vị là phần đồng tín hiệu với đĩa đệm và nhô ra phía sau so sánh với bờ sau thân đốt sống thấy rõ trên ảnh T1W và T2W. Thoát vị ra sau thường thấy nhất, dựa trên các ảnh cắt dọc hay cắt ngang để đánh giá các thể thoát vị. Nắm rõ chính xác được vị trí của phần đĩa đệm thoát vị so sánh với ống tủy và các cấp độ chèn ép tủy và rễ thần kinh.
Chụp cộng hưởng từ được coi là xét nghiệm có giá trị “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm, cho phép loại trừ các tổn thương bên trong tủy sống. Cộng hưởng từ cho hình ảnh ống tủy, hình ảnh đĩa đệm với độ phân giải cao, quan sát được theo nhiều hướng khác nhau, là một phương pháp an toàn, không độc hại cho người bệnh.
3. Điều trị
Điều trị phối hợp giữa nội khoa, vật lý trị liệu và ngoại khoa.
– Điều trị nội khoa bằng việc nghỉ ngơi, nằm đệm cứng, dùng các thuốc giảm đau, giãn cơ, tăng dẫn truyền thần kinh, tiêm corticoid tại chỗ, phong bế ngoài màng cứng.
– Điều trị vật lý trị liệu bằng hồng ngoại, siêu âm, điện phân, điện xung, paraphin… Kéo giãn cột sống thắt lưng là một phương pháp hiệu quả được thực hiện sau giai đoạn cấp.
– Điều trị ngoại khoa khi được chỉ định khi:
- Điều trị nội khoa thất bại sau 5-8 tuần.
- Gây chèn ép thần kinh cấp tính.
- Thoát vị đĩa đệm gây rách bao xơ, thoát vị di trú.
- Thoát vị đĩa đệm gây đau quá mức, liệt hay hội chứng đuôi ngựa.
4. Cần có biện pháp phòng tránh thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm gây nên những cơn đau khó chịu, thường xuyên tái phát, làm giảm khả năng vận động, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Nếu như không điều trị bệnh có thể gây biến chứng nặng nề, do đó người bệnh cần đi khám chuyên khoa khi có dấu hiệu của bệnh để được điều trị đúng lúc.
Không nên chủ quan cho đó là vì tuổi tác, lao động nặng nhọc mới bị đau lưng, đến khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh không thể chịu nổi các cơn đau thường xuyên hoặc xuất hiện biến chứng mới đi khám thì rất khó điều trị và điều trị rất tốn kém, thậm chí có thể bị tàn phế.
Vì vậy, cần nên có cách thức làm phòng tránh thoát vị đĩa đệm như: Luôn duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi hợp lý; thường xuyên tập thể dục rèn luyện để có một cơ thể khỏe mạnh và cột sống vững chắc.
Giữ gìn tư thế cột sống đúng trong sinh hoạt hằng ngày (ngồi học, ngồi thực hiện những công việc, mang vác vật nặng đúng cách…). Hạn chế mọi rủi ro bị chấn thương khi lao động, tham gia giao thông, các vận động, động tác thể thao quá mức và kéo dài…
> Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm: Chi tiết chức năng phục hồi
> Thoát vị đĩa đệm L4 L5: Chi tiết bệnh lý và cách điều trị
Bài tập thoát vị đĩa đệm lưng và cổ giúp tăng hiệu quả điều trị
> Thoát vị đĩa đệm chèn dây thần kinh nguy hiểm như thế nào?
5. Thoát vị đĩa đệm có chữa khỏi hoàn toàn được không?
Thoát vị đĩa đệm sẽ được chữa khỏi hoàn toàn nếu như phát hiện bệnh kịp thời và điều trị đúng phương pháp. Việc điều trị phải đi từ căn nguyên gây bệnh, cần kiên trì tuân thủ phác đồ điều trị từ việc sử dụng thuốc, kết hợp ăn uống tới sinh hoạt hợp lý.
Khi có những dấu hiệu đau, tê bì, yếu cơ, són tiểu, bí tiểu hoặc mất cảm giác tại bắp đùi, hậu môn, bệnh nhân nên đi thăm khám cơ xương khớp để được điều trị đúng lúc.
Khi thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ căng cứng của vùng lưng thông qua việc yêu cầu bệnh nhân nằm, di chuyển chân theo nhiều tư thế. Bác sĩ cũng có thể làm các test về thần kinh để kiểm tra mức độ thả lỏng, trương lực cơ, năng lực đi lại, cảm nhận kích thích.
Điều trị bảo tồn là phương pháp điều trị phổ biến nhằm tránh những tư thế gây đau. Bên cạnh đấy bệnh nhân cần tuân thủ chiến lược luyện tập và uống thuốc đúng giờ giúp giảm triệu chứng trong thời gian nhanh chóng. Nếu như các cách thức làm trên không giải quyết được thì bác sĩ sẽ cân nhắc tới phương pháp vật lý trị liệu hoặc can thiệp bằng phẫu thuật.
Một số liệu pháp thay thế thuốc hoặc liên kết với thuốc điều trị sẽ giúp giảm nhanh triệu chứng của bệnh:
- Kéo nắn xương khớp
- Châm cứu
- Masage
- Yoga
Địa chỉ: Số 1 Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Hà Nội
E-mail: bvtuqd108@benhvien108.vn
Điện thoại: 069. 572400
