Thiếu năng lượng và các chất dinh dưỡng có thể khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. hiện trạng này có thể để lại hậu quả nặng nề như trẻ chậm phát triển thể chất, trí não, sức đề kháng yếu, tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi. Nào cùng Viemed.vn tìm hiểu nhé.
1. Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là gì?
Suy dinh dưỡng là trạng thái thiếu hụt năng lượng và các chất dinh dưỡng làm liên quan đến quá trình sống, hoạt động và tăng trưởng bình thường của cơ thể trẻ.
Có thể phân loại suy dinh dưỡng trẻ em ra 3 thể:
- SDD thể nhẹ cân: do hiện trạng thiếu dinh dưỡng dẫn đến cân nặng thấp hơn so sánh với mức tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi và giới, được nắm rõ ràng khi cân nặng thấp hơn với mức tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi và giới (dưới -2SD). Thể nhẹ cân phản ánh tình trạng thiếu dinh dưỡng kéo dài cũng như tình trạng thiếu dinh dưỡng tại thời điểm đánh giá.
- SDD thể thấp còi: do trạng thái chậm tăng trưởng kéo dài dẫn đến trẻ không đạt được chiều cao phải có của một đứa trẻ cùng tuổi ở quần thể đọc thêm, được xác định khi chiều cao thấp hơn với mức chuẩn mực của trẻ cùng tuổi và giới (dưới -2SD). Thể còi cọc phản ánh trạng thái chậm phát triển mạn tính, kéo dài từ trong quá khứ, có thể bắt đầu sớm từ giai đoạn bào thai do mẹ bị thiếu dinh dưỡng.
- SDD thể gày còm: khi chỉ tiêu cân nặng theo chiều cao của trẻ tụt xuống thấp đáng kể so với trị số cần có ở quần thể đọc thêm, được xác định khi cân nặng theo chiều cao thấp hơn với mức chuẩn mực của trẻ cùng tuổi và giới (dưới -2SD). Thể gầy còm phản ánh trạng thái thiếu dinh dưỡng cấp tính do hiện trạng không lên cân hoặc đang tụt cân.
2. Lý do suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ
Suy dinh dưỡng có thể diễn ra do thiếu mang lại, tăng tiêu hao dưỡng chất hoặc cả hai.
Thiếu cung cấp:
- Không cung cấp đủ lương thực thực phẩm
- Trẻ biếng ăn, ăn không đủ nhu cầu.
- Chế độ ăn nghèo nàn, cách chế biến không thích hợp, thiếu năng lượng và dưỡng chất.
Tăng tiêu hao:
- Trẻ bệnh, đặc biệt là bệnh kéo dài.
- Rối loạn tiêu hóa- hấp thu.
- Nhiễm ký sinh trùng đường ruột.
- Thất thoát chất dinh dưỡng do bệnh lý.
Trong đa phần trường hợp, suy dinh dưỡng diễn ra do sự kết hợp của cả 2 cơ chế, vừa giảm năng lượng ăn vào vừa tăng năng lượng tiêu hao (Ví dụ trẻ bệnh nhưng mẹ lại cho ăn kiêng).
Sinh mổ nên ăn rau gì để giúp cho sức khỏe hồi phục nhanh chóng?

3. Ảnh hưởng của suy dinh dưỡng đến trẻ nhỏ
- Suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ bệnh nhiễm trùng
- Suy dinh dưỡng và thiếu vi chất (thiếu đạm, sắt, kẽm, vitamin,…) làm hệ miễn dịch của trẻ yếu đi nên dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, phải sử dụng kháng sinh thường xuyên, gây biếng ăn, tiêu hóa kém, không hấp thụ được dưỡng chất, càng làm suy dinh dưỡng nặng hơn.
- Rối loạn các chức năng cơ thể, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe
- Tình trạng suy dinh dưỡng sẽ khiến cho các cơ quan trong cơ thể bị rối loạn. Các cơ quan bị liên quan nặng nề nhất là gan, tim và thận có thể dẫn đến gan thoái hóa mỡ, suy tim, suy thận,….
- Thiếu vi chất cũng gây nhiều vấn đề sức khỏe. VD, thiếu vitamin A gây khô giác mạc, quáng gà, ảnh hưởng xấu đến thị giác của trẻ; thiếu sắt, đạm và một vài vitamin nhóm B gây thiếu máu; thiếu đạm, canxi, kẽm, vitamin A,D, K,… liên quan đến sự phát triển của xương, thiếu đạm gây phù,…
- Chậm phát triển thể chất
- Ảnh hưởng trên tầm vóc. Thiếu dinh dưỡng liên quan trên chức năng toản bộ các hệ cơ quan của cơ thể, kể cả hệ cơ xương, nhất là ở giai đoạn 1000 ngày đầu đời (giai đoạn bào thai và 2 năm đầu). Suy dinh dưỡng sớm và kéo dài làm cho trẻ phát triển còi cọc, khi trưởng thành có tầm vóc thấp, tăng nguy cơ béo phì về sau.
- Chậm phát triển tâm thần
- Suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của não bộ trong giai đoạn trẻ dưới 6 tuổi do thiếu hụt các chất quan trọng cho sự phát triển não và trí tuệ của trẻ như chất béo, chất đường bột, sắt, iốt, DHA, Taurine…
- Trẻ bị suy dinh dưỡng cũng thường chậm chạp, gặp các sai lầm về ngôn ngữ, trí nhớ và giao tiếp xã hội kéo theo sự giảm khả năng quan tâm, học tập, tiếp thu.

4. Điều trị phục hồi trẻ bị suy dinh dưỡng
- Điều trị các hiện trạng cấp: Mất nước hay phù toàn thân, rối loạn điện giải, suy tim cấp, nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, rối loạn tiêu hóa- hấp thu, …
- Bổ sung các dưỡng chất thiếu hụt: vitamin A, sắt, canxi, vitamin D, axit folic, đa sinh tố,…
- Nâng khẩu phần dinh dưỡng lên mức tối đa thích hợp với khả năng tiêu hoá hấp thu của trẻ, sử dụng các thực phẩm giàu năng lượng, các sản phẩm dinh dưỡng đáng chú ý, …
Phục hồi suy dinh dưỡng tại gia đình
- Bảo đảm cung cấp đủ năng lượng, chất đạm và dưỡng chất đáp ứng nhu cầu phục hồi dinh dưỡng và phát triển cơ thể.
- Tăng năng lượng khẩu phần cho bữa ăn thường nhật nếu trẻ không thể ăn đủ theo nhu cầu bằng cách:
- Cho ăn nhiều món trong cùng một bữa.
- Tăng số lần ăn trong ngày nếu trẻ không thể ăn nhiều trong một lần.
- Cho ăn càng đặc càng tốt, sử dụng các kiểu bột mộng để làm lỏng thức ăn đặc nhưng vẫn bảo đảm độ đậm đặc của thức ăn.
- Tăng thức ăn giàu năng lượng: thêm dầu mỡ vào thức ăn của trẻ, dùng các kiểu thực phẩm cao năng lượng.
- Cho ăn tăng cường sau bệnh.
- Cho bú mẹ kéo dài sau 12 tháng. nếu không có sữa mẹ đủ, chọn lựa loại sữa thay thế phù hợp.
- Theo dõi định kỳ hiện trạng dinh dưỡng và sức khoẻ của trẻ.

5. Phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em ở cộng đồng
- Cho trẻ bú mẹ ngay sau sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu: Sữa mẹ luôn là thức ăn đầu đời tốt đẹp nhất cho trẻ sơ sinh và là thức ăn tốt, đựoc trẻ chấp nhận trong giai đọan sau. Sữa mẹ, ngoài cung cấp chất dinh dưỡng còn mang đến các yếu tố chống lại bệnh tật, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý nhiễm trùng.
- Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ bằng bữa ăn hợp lý: Tập cho trẻ ăn dặm khi khởi đầu 6 tháng tuổi. Cho trẻ ăn rất đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng (bột đường, đạm, béo), không kiêng khem, và có thể duy trì sữa mẹ trong thời gian dưới 2 tuổi. nếu như không có sữa mẹ đủ, chọn lựa loại sữa thay thế thích hợp.
- Vệ sinh an toàn thực phẩm: Là vấn đề quan trọng hàng đầu trong việc bảo vệ trẻ tránh các bệnh nhiễm trùng đường ruột, giun sán… chọn lựa thực phẩm tươi cho trẻ, tránh bảo quản dài ngày trừ trường hợp có tủ cấp đông đúng quy cách, hạn chế cho trẻ sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, nấu nướng thức ăn chín kỹ.
- Vệ sinh môi trường- vệ sinh cá nhân cho trẻ và người chăm sóc trẻ.
- Theo dõi biểu đồ tăng trưởng cho trẻ hàng tháng: Nhằm phát hiện sớm trạng thái suy dinh dưỡng hoặc các nguy cơ nếu có và can thiệp sớm.
- Ngừa và trị bệnh: Điều trị triệt để các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy… Không lạm dụng kháng sinh mà chỉ dùng kháng sinh đúng chỉ định, đủ liều, đủ thời gian, chăm sóc dinh duỡng tích cực trong thời gian bệnh và phục hồi dinh dưỡng sau thời gian bệnh.
- Xổ giun định kỳ mỗi 6 tháng cho trẻ từ 2 tuổi.
- Khuyến khích bé tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục sẽ giúp cho công đoạn trao đổi chất trong cơ thể xảy ra bình thường và bài tiết chất độc không ước muốn ra khỏi cơ thể. nếu trẻ không thích tập thể dục, bạn có thể tổ chức một số trò chơi vui nhộn hoặc đưa bé đi bơi, đạp.
Khi trẻ liên tục bị đứng cân/ giảm cân, các bậc cha mẹ cũng câu hỏi thắc mắc về vấn đề trẻ em bị suy dinh dưỡng khám ở đâu? Theo đấy, nếu nhận thấy các dấu hiệu sớm của trẻ bị suy dinh dưỡng, cha mẹ nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ kiểm tra và có giải pháp điều trị phù hợp, tránh tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng nặng thêm.
Là lĩnh vực trọng tâm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn cung cấp sự ưng ý cho Quý khách hàng và được các người có chuyên môn trong ngành nhận xét cao với:
- Quy tụ đội ngũ y bác sĩ hàng đầu về Nhi khoa: gồm các chuyên gia đầu ngành, có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được huấn luyện rõ ràng, chuyên nghiệp, có tâm – tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi nội địa, khoa Nhi còn có sự tham gia của các những người có chuyên môn nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
- Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám – chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,… Theo chuẩn mực Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
- Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật sâu hơn giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh – sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
- Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt chú ý đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, tăng cao thành quả khám chữa bệnh.
Nguồn: https://www.vinmec.com/